عید که می شود ، حال و روز مردم چقدر زیبا می شود ، دیده ای؟… خرید و ذوق و شوق چیدن سفره هفت سین را نمی گویم … دید و بازدید ها را می گویم … سال که تحویل می شود ، کوچکترها به رسم ادب به خانه بزرگترها می روند و به آنها سر می زنند … بزرگترها هم به رسم مهربانی و بازدید به خانه کوچکترها می روند . سر زدن به دوستان ، همسایه ها ، آشنایان … و حتی به دیدار سالمندانی که توی خانه سالمندان ، چشم هاشان به در دوخته شده که کسی بیاید و به آن ها سری بزند … کودکان بی سرپرستی که توی خانه های بهزیستی در حسرت اندکی نوازشند … جانبازانی که در آسایشگاه ها دور از خانواده اند …
کلاً من از همه عید همین دید و بازدید هایش را دوست دارم … خیلی لذت بخش است وقتی که دست کوچک و بزرگ خانه را می گیری و راهی خانه قوم و خویشی ، دوستی ، آشنایی ، همسایه ای و یا حتی همکاری می شوی … چقدر لحظه ها زیبا می شود آن روزها … توی ماه رمضان هم همینطور است، وقتی افطاری دعوت می شود و یا حتی پس از افطار راه می افتی که به اقوام و دوستان سری بزنی …
وحدت و همدلی ها را فراموش نکنیم !
عزت و قدرت و پیروزی یک ملت در سایه وحدت و همدلی است . پیوند با خویشان و انس و الفت با آنها منشأ بیشتر همبستگی هاست . ایام نوروز، با تعطیل شدن اکثر مشاغل و اداره ها ، فرصت خوبی برای دید و بازدیدهای فامیلی و گرم کردن این کانون وحدت فراهم می آید .
پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله :
« صِلَةُ الرَّحِمِ تَعمُرُ الدِّیارَ وَ تَزیدُ فى الأعمارِ وَ اِن کانَ اَهلُها غَیرَ اَخیارٍ ؛ پیوند با خویشاوندان شهرها را آباد مى سازد و بر عمرها مى افزاید، هر چند انجام دهندگان آن از نیکان هم نباشند».(?)
خداوند نیز ما را به صله ارحام بسیار سفارش کرده است : « یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَ بَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً کَثِیراً وَ نِسَاء وَ اتَّقُواْ اللّهَ الَّذِی تَسَاءلُونَ بِهِ وَالأَرْحَامَ إِنَّ اللّهَ کَانَ عَلَیْکُمْ رَقِیباً ؛ ای مردم! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید ! همان کسی که همه شما را از یک انسان آفرید؛ و همسر او را (نیز) از جنس او خلق کرد؛ و از آن دو، مردان و زنان فراوانی (در روی زمین) منتشر ساخت . و از خدایی بپرهیزید که (همگی به عظمت او معترفید؛ و) هنگامی که چیزی از یکدیگر می خواهید ، نام او را می برید (و نیز) (از قطع رابطه با) خویشاوندان خود، پرهیز کنید؛ زیرا خداوند، مراقب شماست » (?) و در جای دیگر می فرماید: « وَ الَّذینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ وَ الَّذینَ صَبَرُوا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا مِمّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِیَةً وَ یَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ أُولئِکَ لَهُمْ عُقْبَی الدّارِ ؛ و آنها که پیوندهایی را که خدا به برقراری آن دستور داده، برقرار می دارند و از پروردگارشان می ترسند؛ و از بدی حساب (روز قیامت) بیم دارند و آنها که به خاطر ذات (پاک) پروردگارشان شکیبایی می کنند؛ و نماز را برپا می دارند؛ و از آنچه به آنها روزی داده ایم، در پنهان و آشکار، انفاق می کنند؛ و با حسنات، سیئات را از میان می برند؛ پایان نیک سرای دیگر، از آن آنهاست».(?)
من و تو جدای از جمع نیستیم !
اسلام، آدمی را موجودی فرد محور ، تنها و جدای از جماعت نمی داند؛ بلکه او را به طور فطری اجتماعی می شناسد که باید در کنش های متقابل با دیگران ، بخش مهمی از نیازهای خویش را برطرف سازد و به رشد و کمال دست یابد . اسلام ، دینی اجتماعی و مبتنی بر قواعد و دستورهای جمعی است که هر گونه فردپرستی ، رهبانیت و گوشه گیری در آن ممنوع است .
یکی از اموری که آموزه های دینی اهمیت بسیاری برای آن قائل است ، مسئله «صله ارحام» است . «صله» از نظر لغت شناسی به معنای پیوستن ، احسان و عطاست .
«ارحام» نیز جمع «رَحِم» و به معنای عضو خاصی از بدن زن است که محل استقرار فرزند و کانون نشو و نمای طبیعی اوست. خویشاوندان نیز به اعتبار انتساب به یک رحم، «ارحام» خوانده می شوند.
صله ارحام را فراموش نکنید !
اهمیت صله رحم تا آنجاست که پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله مى فرماید: « صِلَةُ الرَّحِمِ تَعمُرُ الدِّیارَ وَ تَزیدُ فى الأعمارِ وَ اِن کانَ اَهلُها غَیرَ اَخیارٍ ؛ پیوند با خویشاوندان شهرها را آباد مى سازد و بر عمرها مى افزاید، هر چند انجام دهندگان آن از نیکان هم نباشند».(?)
در سخنی از امام صادق علیه السلام آمده است: «صِل رَحِمَکَ وَلَو بِشَربَه مِن ماءٍ وَ أفضَلُ ما یُوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ کَفُّ الأَذی عَنهُ ؛ پیوند خویشاوندى خویش را حتى با جرعه اى از آب محکم کن و بهترین راه براى خدمت به آنان این است که (لااقل) از تو آزار و مزاحمتى نبینند».(?)
دلیل این همه تأکید بر حفظ رابطه خویشاوندی چیست ؟
اهمیت دادن اسلام نسبت به نگهدارى و حفظ پیوند خویشاوندى، از این روست که براى اصلاح، تقویت، پیشرفت تکامل و عظمت بخشیدن به یک اجتماع بزرگ، چه از نظر اقتصادى یا نظامى و چه از نظر جنبه هاى معنوى و اخلاقى، همیشه باید از واحدهاى کوچک آن شروع کرد.
به عبارتی با پیشرفت و تقویت تمام واحدهاى کوچک است که اجتماع عظیم، خود به خود اصلاح خواهد شد . اسلام براى عظمت مسلمانان از این روش به نحو کامل ترى بهره بردارى نموده و به اصلاح واحدهایى دستور داده است که معمولاً افراد از کمک و اعانت و عظمت بخشیدن به آن روگردان نیستند؛ زیرا تقویت بنیه ، افرادى را توصیه مى کند که خونشان در رگ و پوست هم در گردش است ، اعضاى یک خانواده اند و پیداست هنگامى که اجتماعات کوچک خویشاوندى نیرومند شد ، اجتماع عظیم آنها نیز عظمت مى یابد و از هر نظر قوى خواهد شد . ارحام از کم محلى ، تحقیر شدن ، تهمت خوردن و تکبر، آزار روحى مى بینند و خوددارى از آزار آنان از افضل مراحل صله رحم است .
امام صادق علیه السلام :
صله رحم و نیکی کردن به برادران حساب را در قیامت آسان می کند و آن دو، آدمی را از گناه محافظت می نماید، پس شما با ارحام خود صله کنید و به برادران خود نیکی نمایید، اگر چه به سلام کردن و نیکو جواب دادن باشد
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرموده است: «صِلُوا اَرْحامَکُمْ فِى الدُّنْیا وَ لَوْ بِسَلام؛ در دنیا صله رحم کنید گرچه به یک سلام باشد».(?) همچنین از حضرت روایت شده که فرمود: «سِرْ سَنَةً صِلْ رَحِمَکَ، براى صله رحم یک سال راه برو».(?)
در حدیثی از امام باقر علیه السلام نیز می خوانیم: « صِلَةُ الاَرحامِ تُزکى اَلاَعمالَ وَتُنمى اَلاَموالَ وَتَدفَعُ اَلبَلوى وَتُیَسِّرَ الحِسابَ وَتُنسِئُ فِى الاَجَلِ ؛ صله رحم اعمال را پاکیزه ، اموال را بسیار ، بلا را دفع، حساب (قیامت) را آسان مى کند و مرگ را به تأخیر مى اندازد».(?)
صله رحم حساب را آسان و شما را از گناه نگه می دارد. امام صادق علیه السلام در حدیثی می فرماید:« انَّ صِلَةَ الرَّحِمِ وَ الْبِرَّ لَیُهَوِّنانِ الْحِسابَ وَ یَعْصِمانِ مِنَ الذُّنُوبِ، فَصِلُوا اَرَحامَکُمْ، وَ بِرُّوا بِاِخْوانِکُمْ، وَلَوْ بِحُسْنِ السَّلامِ وَ رَدِّ الْجَوابِ؛ صله رحم و نیکی کردن به برادران حساب را در قیامت آسان می کند و آن دو، آدمی را از گناه محافظت می نماید، پس شما با ارحام خود صله کنید و به برادران خود نیکی نمایید، اگر چه به سلام کردن و نیکو جواب دادن باشد».